Krew

...oddając krew ratujesz życie...
Oby jutro Tobie nie była potrzebna...

Czym jest krew i dlaczego jest potrzebna?





Krew płynąca w żyłach i tętnicach jest źródłem sił życiowych u każdego człowieka już od momentu poczęcia. Jest żywą tkanką złożoną z komórek - krwinek czerwonych, białych i płytkowych, które zawieszone są w części płynnej krwi zwanej osoczem. Krew jest całym światem samym w sobie. Jej składniki tworzą wysoko-rozwinięty system obronny i transportowy, od istnienia którego zależy nasze życie i zdrowie. Każdy składnik krwi ma swoje odrębne zadanie:

• krwinki czerwone transportują tlen do komórek ciała;
• osocze przenosi różne białka (w tym przeciwciała i czynniki krzepnięcia krwi) oraz składniki odżywcze (np. glukozę);
• krwinki białe są jednym z elementów systemu obronnego skierowanego przeciwko czynnikom powodującym choroby;
• płytki krwi biorą udział w zatrzymywaniu krwawienia.

Krew transportuje również rozmaite produkty przemiany materii z komórek i narządów do miejsc, w których są wydalane. W krwioobiegu dorosłego człowieka krąży około 5 litrów krwi.

W ciągu roku w Polsce konieczne jest dokonanie około miliona transfuzji. Krew jest potrzebna codziennie, w dużych ilościach ponieważ jest bezcennym lekiem, którego mimo wielu prób i postępu w nauce nie udało się wytworzyć syntetycznie. Jest niezbędna nie tylko ofiarom wypadków, ale także cierpiącym na szereg poważnych chorób. Przetaczana podczas transfuzji lub podawana w postaci przetworzonych preparatów, pozwala ratować życie i zdrowie.

Krew jest tkanką złożoną z komórek - krwinek czerwonych, białych i płytkowych, które pływają w części płynnej krwi zwanej osoczem lub plazmą. W tętnicach i żyłach dorosłego człowieka krąży około 5 litrów krwi.
Jedną z cech krwi ludzkiej jest jej zróżnicowanie serologiczne - człowiek ma jedną z czterech grup krwi: A, B, AB lub 0.
Oprócz grupy krwi układu AB0 człowiek może posiadać na swoich krwinkach antygen Rh D. Posiada go około 85% ogółu ludności - taką krew określa się jako Rh dodatnią. Pozostałe 15% ludzi nie ma tego antygenu - ich krew określa się jako Rh ujemną.
Grupę krwi układu AB0 i Rh oznacza się u każdego potencjalnego biorcy (pacjenta) po to, aby chory otrzymał do przetoczenia zawsze zgodną grupowo krew lub osocze.
Dla wielu chorych jedynym ratunkiem jest przetoczenie krwi. Czy możesz im pomóc? TAK! Jaśli masz krew Rh ujemną - zostań krwiodawcą.

Kto może zostać krwiodawcą ?
Krew lub osocze może oddać każdy zdrowy człowiek w przedziale wieku od 18 - 60 lat.

Wszyscy oddający krew muszą być zdrowi, ponieważ tylko wtedy oddanie krwi nie spowoduje uszczerbku na zdrowiu zarówno oddającego jak i przyjmującego. Dlatego też wszyscy krwiodawcy poddawani są badaniom lekarskim i laboratoryjnym, żeby wyeliminować zakażenia dla biorcy. Czy podczas oddawania krwi występuje ryzyko zakażenia AIDS lub inną chorobą ? Jest to praktycznie niemożliwe, ponieważ do pobierania używa się sprzętu jednorazowego użytku, całkowicie wyjałowionego.

Jak często można oddawać krew ?
Co 8 tygodni w ilości 450 ml, nie częściej niż 6 razy w okresie roku. Osocze można oddawać metodą plazmaferezy co dwa tygodnie, nie więcej niż 15 litrów w ciągu roku.

Kto nie może być krwiodawcą?
Nie mogą oddać krwi ani osocza ludzie, którzy przebyli wirusowe zapalenie wątroby (tzn. żółtaczkę zakaźną), chorzy na AIDS oraz nosiciele wirusa HIV. Z tego względu krwi nie pobiera się od narkomanów, homoseksualistów oraz ludzi mających liczne kontakty seksualne z wieloma partnerami lub partnerkami. Przy każdym oddaniu krwi lub osocza wykonywane są badania, które pozwalaja wykryć nosicieli wirusa HIV oraz wirusów zapalenia wątroby typu B i C, a także osoby zakażone kiłą. Dawcami krwi nie mogą być ludzie chorzy na gruźlicę, kiłę, choroby krwi, choroby serca i naczyń krwionośnych oraz choroby nowotworowe, a także alkoholicy. Nie można też oddawać krwi w ciągu 12 miesięcy po zabiegu operacyjnym, po przetoczeniu krwi lub osocza i po wykonaniu tatuażu. Przez okres sześciu miesięcy nie mogą oddawać krwi osoby powracające z Afryki Środkowej i Zachodniej, Tajlandii, a także osoby zwolnione z zakładów karnych. O wszelkich wątpliwościach dotyczących stanu zdrowia należy powiadomić lekarza, który wykonuje badania kwalifikujące do oddania krwi lub osocza.

Co to jest plazmafereza?
Jest to zabieg polegający na pobraniu od dawcy jedynie płynnej części krwi zwanej osoczem lub plazmą. Oprócz wody, która jest głównym składnikiem osocza, zawiera ono kilkaset różnych białek, z których kilka ma niezwykle ważne znaczenie dla współczesnej medycyny.

Dlaczego potrzebne są duże ilości osocza?
Z osocza można izolować białka konieczne dla prawidłowego krzepnięcia krwi, a więc leczenia chorych na hemofilię i inne skazy krwiotoczne. Oddziela się również białka zwane immunoglobulami, które stosowane są głównie w celu zwiększenia odporności organizmu a także albuminę niezbędną w leczeniu oparzeń, wstrząsu i innych schorzeń. W osoczu znajdują się niewielkie ilości wymienionych białek, dlatego aby umożliwić skuteczne leczenie wielu chorób potrzebne jest zebranie dużych ilości osocza.

Jak wykonuje się plazmaferezę?
Stosowane są dwie metody:

1. pobieranie od dawcy krwi pełnej do pojemnika, oddzielenie osocza przy pomocy specjalnej wirówki i następnie przetoczenie dawcy (oddanie) jego krwinek czerwonych. Jest to tzw. metoda konwencjonalna albo manualna. W ten sposób pobiera się zwykle 400 ml osocza w ciągu ok. 2,5 godz.
2. pobieranie od dawcy krwi do aparatu zwanego separatorem osocza, który automatycznie dokonuje oddzielenia osocza od krwinek czerwonych. Te ostatnie są cyklicznie zwracane dawcy, a osocze zbierane w oddzielnym pojemniku. W ten sposób pobiera się zwykle 600 ml osocza w ciągu 30 min.

Obydwa zabiegi plazmaferezy to zabiegi całkowicie bezpieczne, nie powodujące żadnych ujemnych następstw w organizmie dawcy.

Kto może być dawcą osocza?
Obowiązują w tym przypadku takie same zasady jak przy kwalifikowaniu dawców do oddania krwi.

Jak często można oddawać osocze?
Nie częściej niż co dwa tygodnie i nie więcej niż 15 litrów w ciągu roku. Osocze można oddawać częściej niż krew pełną, ponieważ niewielkie ubytki białek i wody są znacznie szybciej uzupełniane.